مذاکرات آتش‌بس در غزه به کجا رسید؟ / قطر: در مراحل پایانی توافق آتش‌بس غزه هستیم

طی روزهای اخیر و با افزایش تلاش‌های دیپلماتیک بین‌المللی و منطقه‌ای برای برقراری آتش‌بس در جنگ غزه و پایان دادن به این بحران، امیدواری‌ها در خصوص دستیابی طرفین به توافق افزایش یافته است. کشورهای قطر، ترکیه، مصر و ایالات متحده به دلیل نزدیکی به حماس و رژیم صهیونیستی نقش بیشتری را برای شکل دادن به توافق نهایی ایفا کرده‌اند.

بن‌گویر: آتش‌بس یعنی تسلیم حماس شده‌ایم

وزیر امنیت داخلی رژیم صهیونیستی ضمن تهدید نخست‌وزیر این رژیم به کناره‌گیری، گفت که توافق آتش‌بس تسلیم شدن در برابر حماس است.

«ایتمار بن‌گویر» وزیر امنیت داخلی رژیم صهیونیستی، ظهر امروز (سه‌شنبه)، همزمان با زمزمه برخی رسانه‌ها درباره نزدیک بودن زمان امضای توافق آتش‌بس، با انتشار فیلمی از خود تهدید کرد در صورت امضای توافق تبادل اسرا با حماس، از کابینه کناره‌گیری خواهد کرد.بن‌گویر در ادامه خواستار توقف ورود کمک‌های بشردوستانه و قطع آب، برق و سوخت نوار غزه و مبارزه با حماس شد.

او توافق آتش‌بس و تبادل اسرا را «تسلیم شدن در برابر حماس» خواند و از «بزالل اسموتریچ» وزیر دارایی رژیم صهیونیستی نیز خواست با این توافق مخالفت کند و در صورت امضا شدن آن، از کابینه کناره‌گیری نماید.

وزیر امنیت داخلی رژیم صهیونیستی همچنین اظهار داشت که حزبش به‌تنهایی نمی‌تواند مانع توافق شود؛ اما به همراه حزب اسموتریچ می‌توانند نزد «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر این رژیم بروند و او را تهدید به کناره‌گیری کنند تا ائتلاف کابینه از هم بپاشد.

منابع خبری طی روزهای گذشته خبر داده‌اند که احتمال امضا شدن توافق آتش‌بس و تبادل اسرا میان طرفین جنگ در نوار غزه بسیار زیاد شده است و ممکن است این توافق طی ساعات یا چند روز آینده به امضا برسد.

رئیس سازمان امور اسرای فلسطین اخیرا در گفت‌وگو با وبگاه «معا» خبر داد در صورت پیشرفت مذاکرات و نهایی شدن آن، برآوردها حاکی از آن است که حدود 3000 اسیر فلسطینی یا بیشتر آزاد شوند.

قطر: در مراحل پایانی توافق آتش‌بس غزه هستیم

سخنگوی وزارت خارجهٔ قطر: مذاکرات [آتش‌بس غزه] در دوحه ادامه دارد و انتظار داریم که جزئیات جدید آن برسد. امیدواریم که نتایج مثبت باشد. می‌توانیم بگوییم که ما در مراحل پایانی توافق هستیم.

«ماجد بن محمد الأنصاری»، سخنگوی وزارت امور خارجه قطر گفت: امیدواریم اخبار خوبی درباره توافق غزه به دست آوریم. ما بر موانع عمده اختلافات بین طرفین در مورد توافق غلبه کرده‌ایم.

طبق گزارش الجزیره، سخنگوی وزارت خارجه قطر افزود: مذاکرات جاری در دوحه درباره غزه مثمر ثمر، مثبت و متمرکز بر جزئیات نهایی است.

وی تاکید کرد: جلساتی در دوحه بین طرف‌های توافق در حال انجام است و ما منتظر به روز رسانی آنها هستیم. وقتی توافق را اعلام کنیم، آتش‌بس اعلام می‌شود. از هر دو طرف می‌خواهیم به توافق برسند و به فاجعه غزه پایان دهند.

پیش از این منابع به اسکای نیوز عربی گفته بودند که 1000 اسیر حماس که توسط ارتش اشغالگر پس از هفت اکتبر 2023 دستگیر شده بودند، آزاد خواهند شد.

منابع اسکای نیوز عربی همچنین تایید کردند که اسرائیل حق وتوی هر نامی را که در فهرست اسرای مورد نیاز حماس قرار داشته باشد، خواهد داشت. در میان 1000 اسیر، مبارزان حماس و 170 نفر با محکومیت‌های طولانی هستند. افراد دارای محکومیت‌های طولانی به صد نفر از فتح، هفتاد نفر از حماس و بقیه گروه‌های فلسطینی تقسیم می‌شوند.

اسرائیل از آزادی رهبران کلیدی حماس و فتح مانند مروان برغوتی، عبدالله برغوثی، عباس السید و ابراهیم حامد خودداری کرد.

نقش قطر و مذاکرات دوحه

قطر به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین میانجی‌ها در این بحران، میزبان نشست‌های مهمی بوده است. هیئتی بلندپایه از جنبش حماس به ریاست دکتر خلیل الحیه با شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، دیدار و درباره جزئیات مذاکرات آتش‌بس تبادل‌نظر کردند. امیر قطر بار دیگر بر حمایت از حقوق ملت فلسطین و دستیابی به صلح عادلانه تأکید کرد. همچنین، تماس تلفنی جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، با امیر قطر و تقدیر او از تلاش‌های این کشور در پیشبرد مذاکرات نشان از اهمیت نقش قطر در این روند دارد. مسئولین حماس در این مذاکرات از همکاری قطر برای تسهیل توافق تقدیر کرده و تأکید کردند که پیشرفت‌های مهمی در روند مذاکرات حاصل شده است.

مواضع آمریکا و تحرکات بایدن

جو بایدن به همراه تیم امنیت ملی خود، از جمله جیک سالیوان، تلاش می کند تا در روزهای پایانی حضور در کاخ سفید به روند پیشبرد مذاکرات و شکل گیری آتش بس سرعت دهد. بایدن با نتانیاهو، امیر قطر و سایر رهبران منطقه‌ای در تماس بوده و از نزدیکی به توافق خبر داده است. جیک سالیوان نیز ابراز امیدواری کرده که توافق نهایی تا پایان این هفته اعلام شود. یکی از اولویت‌های آمریکا، بازگشت گروگان‌های آمریکایی از غزه است که به‌عنوان بخشی از این توافق در حال مذاکره است.

نقش مصر در روند مذاکرات

مصر به‌عنوان یکی از بازیگران کلیدی منطقه‌ای، نقش مهمی در تسهیل مذاکرات آتش‌بس ایفا کرده است. قاهره با هماهنگی نزدیک با قطر و ایالات متحده، تلاش کرده تا موانع موجود در مسیر دستیابی به توافق را برطرف کند. این کشور علاوه بر کمک به مذاکرات، با بازگشایی گذرگاه رفح برای ارسال کمک‌های انسانی به غزه و ایفای نقش واسطه‌ای میان حماس و اسرائیل، به پیشبرد روند صلح کمک کرده است.

تلاش‌های ترکیه

ترکیه نیز به‌طور فعال در این بحران حضور دارد. رئیس سازمان اطلاعات ترکیه و وزیر اطلاعات این کشور، ابراهیم کالین، در تماس‌های متعدد با رهبران حماس، روند مذاکرات را بررسی کرده و به ادامه تلاش‌ها برای دستیابی به توافق تأکید کرده‌اند. ترکیه با هماهنگی دیگر بازیگران منطقه‌ای، سعی دارد نقش تسهیل‌گر را ایفا کرده و به پایان این بحران کمک کند.

خبرگزاری آناتولی اعلام کرد که رئیس سازمان اطلاعات ترکیه با مسئولان دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی حماس در رابطه با مذاکرات آتش‌بس و مبادله اسرا در غزه گفت‌وگو کرده است.

رئیس سازمان اطلاعات ترکیه عنوان کرد که مذاکرات در مسیری مثبت به سوی تحقق آتش‌بس در غزه پیش می‌رود.

وی گفت با مسئولان حماس بر سر ادامه تلاش‌ها برای دستیابی به آتش‌بس در غزه توافق کرده است.

اظهارنظر ترامپ و نگاه جمهوری‌خواهان

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، نیز درباره این مذاکرات اظهار نظر کرده و گفته است: «ما به دستیابی به توافق آتش‌بس در غزه بسیار نزدیک هستیم و اگر این اتفاق نیفتد، مشکلات بزرگی پیش خواهد آمد.» ترامپ با تأکید بر اهمیت این توافق، اعلام کرد که مبادله اسرا نیز در دستور کار مذاکرات است. اظهارات ترامپ حاکی از تلاش جمهوری‌خواهان برای تأثیرگذاری بر روند صلح در خاورمیانه است، هرچند هنوز مشخص نیست دیدگاه او تا چه حد با تیم بایدن هماهنگ باشد.

پیشرفت‌های مذاکرات و مواضع رژیم اسرائیل

طبق گزارش‌ها، رژیم اسرائیل در مرحله نخست توافق به شرایط عقب‌نشینی از مناطق کلیدی در نوار غزه، از جمله گذرگاه‌های مهم مرزی، تن داده است. این عقب‌نشینی یکی از نقاط اصلی اختلاف در مذاکرات بود که اکنون به نظر می‌رسد حل شده است. اما نارضایتی و مشکلات داخلی در ارتش اسرائیل فشار بیشتری بر نتانیاهو وارد کرده است. برخی نظامیان اسرائیلی از ادامه جنگ خودداری کرده و افشاگری‌هایی درباره رفتار غیرانسانی ارتش، مانند تخریب و غارت خانه‌های فلسطینیان، صورت گرفته است. این اقدامات باعث بروز انتقادات گسترده از سیاست‌های جنگی اسرائیل شده و فشارها برای پذیرش آتش‌بس را افزایش داده است.

نتانیاهو سرانجام به شروط حماس برای آتش‌بس در غزه تن داد

نخست وزیر رژیم صهیونیستی سرانجام به شروط جنبش حماس برای عقب‌نشینی از غزه تن داد.

آکسیوس به نقل از یک منبع تاکید کرد که نیروهای اسرائیلی در مرحله نخست توافق آتش بس در غزه، به منطقه حائل در نزدیکی نوار مرزی این باریکه عقب‌نشینی خواهند کرد.

منبع مذکور اشاره کرد که نیروهای اسرائیلی به تدریج گذرگاه نتساریم در مرکز نوار غزه و محور فیلادلفیا در مرز با مصر را ترک خواهند کرد.

به گفته منبع مذکور، گذرگاه‌های نتساریم و فیلادلفیا در مذاکرات قبلی نقطه اختلاف اصلی بودند و اکنون بر سر عقب‌نشینی نیروهای اسرائیلی از این دو محور توافق شده است.

چشم‌انداز آتش‌بس

با نزدیک شدن به مراحل نهایی توافق، انتظار می‌رود که آتش‌بس نه تنها به توقف خشونت‌ها منجر شود، بلکه مبادله اسرا و تسهیل ارسال کمک‌های انسانی به غزه را نیز در بر گیرد. وضعیت انسانی در غزه بسیار بحرانی است و نیاز فوری به کمک‌رسانی وجود دارد. دونالد ترامپ نیز احتمال اعلام توافق تا پایان هفته را مطرح کرده است.

در مجموع، به‌رغم چالش‌های موجود، فضای مذاکرات نسبت به هفته‌های گذشته مثبت‌تر شده و امیدواری‌ها برای پایان جنگ و دستیابی به صلح در غزه افزایش یافته است. این توافق می‌تواند نقطه عطفی در کاهش تنش‌های منطقه‌ای و تسکین دردهای مردم غزه باشد.