گزارش صندوق رفاه دانشجویان / چند درصد از دانشجویان می توانند وام بگیرند؟

به گزارش ملت ما به نقل از خبرگزای مهر، مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی عملکرد قانون بودجه سال 1403 را در حوزه آموزش عالی و تحقیقات ارزیابی کرده است. بخشی از این گزارش وضعیت صندوق‌های رفاهی دانشجویی و عملکرد قانونی آن را مورد بررسی قرار داده است؛ چراکه بند «ب» تبصره «12« قانون بودجه سال 1403 به موضوع واریز 100 درصد از وجوه بازپرداخت وام‌های شهریه دانشجویی به خزانه‌داری کل کشور مربوط است.

بر اساس این قانون؛ «صد در صد (%100) وجوه اداره شده پرداختی از محل بازپرداخت وام‌های شهریه دانشجویی از سال 1385 تا سال 1402 به خزانه‌داری کل کشور واریز می‌شود. وجوه مذکور تا سقف سه هزار میلیارد (3،000،000،000،000) ریال به صندوق‌های رفاه دانشجویی به‌عنوان کمک، جهت افزایش منابع مالی صندوق‌های مزبور اختصاص می‌یابد تا مطابق اساسنامه مصوب، برای پرداخت وام شهریه به دانشجویان دانشگاه‌های دولتی و دانشگاه آزاد اسلامی براساس سرانه دانشجویی و سایر پرداخت‌های رفاهی دانشجویی و مازاد هزینه تحصیلی دانشجویان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور و ایثارگران و فرزندان آن‌ها و افرادی که تحت پوشش هیچ نهادی نیستند به تشخیص کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور به مصرف برسد».

کل اعتبار وجوه اداره‌شده صندوق‌های رفاه دانشجویان تا 1395 به‌عنوان آخرین سال حدود 800 میلیارد تومان بوده است. بازپرداخت این منابع ازسوی دانشجویان از سال 1398 تا پایان سال 1402 به‌طور کامل محقق شده‌است. یعنی از سال 1395 هر ساله به‌طور میانگین 20 درصد از این اعتبار وصول شده‌است. میزان اعتبارات باقیمانده از کل وجوه اداره شده مربوط به سال 1395 نیز کمتر از 5 میلیارد تومان است که احتمالاً تا پایان سال 1403 محقق خواهد شد.

در این گزارش عنوان شده است که در نظر گرفتن سقف 300 میلیارد تومان برای بازپرداخت وجوه اداره شده به صندوق‌های رفاه، غیر واقعی است و شفافیت بودجه را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

همچنین حمایت از دانشجویان تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امام خمینی (ره) مشروط به اعتبارات این بند، امری غیر ممکن است؛ زیرا اعتبار باقی‌مانده رقم بسیار ناچیزی است که امکانی برای حمایت این دانشجویان را فراهم نمی‌کند.

درحال حاضر منابع صندوق رفاه دانشجویی وزارت علوم کفاف پرداخت وام شهریه فقط به حدود 100 هزار نفر دانشجو از کل جمعیت حدود سه میلیون نفری دانشجویان را دارد.

میزان وام‌های پرداختی صندوق‌های رفاه دانشجویان وزارتین علوم و بهداشت در سال 1402

صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم از محل منابع در اختیار خود در سال 1402 به دانشجویان دانشگاه‌های آزاد اسلامی (61 میلیارد تومان)، دانشگاه دولتی (27 میلیارد تومان)، دانشگاه پیام‌نور (46 میلیارد تومان)، غیرانتفاعی (37 میلیارد تومان) و دانشجویان دانشگاه‌ها و مؤسسات وابسته به دستگاه‌های اجرایی و تحت پوشش کمیته امداد (3 میلیارد تومان) و در مجموع حدود 174 میلیارد تومان پرداخت کرده است.

صندوق رفاه دانشجویان وزارت بهداشت نیز از محل منابع در اختیار خود در سال 1402 حدود 343 میلیارد تومان تسهیلات به 70 هزار دانشجو در قالب‌های مختلف وام دستیاری، وام شهریه، ودیعه مسکن، تولد فرزند، کمک بلاعوض و … پرداخت کرده است. همچنین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی در این میان 31 میلیارد تومان وام شهریه از صندوق رفاه وزارت بهداشت دریافت کرده‌اند.

بنا به گزارش صندوق‌های رفاه دانشجویان وزارتین علوم و بهداشت، درحال حاضر منابع اعتباری صندوق رفاه دانشجویان وزارت بهداشت کفاف وام‌دهی به 36 درصد از دانشجویان را دارد و در بخش وزارت علوم، منابع موجود تنها برای 7 درصد از کل حدود 3 میلیون دانشجوی ذیل این وزارتخانه امکان استفاده از تسهیلات صندوق رفاه دانشجویان را فراهم می‌کند.

همچنین با توجه به عدم کفایت اعتبارات صندوق‌ها برای پرداخت وام شهریه به دانشجویان شهریه‌پرداز، صندوق‌های رفاه دانشجویان نیز در سال جاری قادر به ارائه وام برای این دسته از دانشجویان نبوده‌اند. این درحالی است که صندوق‌های رفاه دانشجویان براساس ماده 34 «قانون الحاق موادی به قانون تنظیم‌بخشی مقررات مالی دولت» موظف به پرداخت یارانه رفاهی به دانشجویان دانشگاه‌های غیردولتی و آزاد اسلامی نیز هستند.