مشکل رجیستری آیفون حل شد / صفر تا صد ممنوعیت رجیستری آیفون / ممنوعیت موفقیت آمیز بود؟

به گزارش ملت ما، ساعاتی قبل بود که پیام ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری در شبکه اجتماعی ایکس، توجه خیلی ها را جلب کرد و تبدیل به یک بمب خبری شد. متن پیام از این قرار بود:« مشکل رجیستری آیفون با تدییر دولت وفاق، حمایت رییس‌جمهور محترم و پیگیری فعالانه وزارت ارتباطات حل شد. معتقدم با کار کارشناسی، ایجاد وفاق، بدون هیاهو و غوغا سالاری می‌توان سایر مشکلات فضای مجازی و مطالبات مردم را حل کرد.»

او دقایقی بعد در پیامی دیگر نوشت:« با مصوبه امروز هیات دولت و رفع ممنوعیت، که با همراهی معاون محترم حقوقی رئیس‌جمهور و وزیر محترم صمت حاصل شد، جزئیات و آیین‌نامه مرتبط با واردات آیفون در کوتاه‌ترین زمان ممکن اعلام خواهد شد»؛ خبری که فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت نیز در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران آن را تایید کرد و گفت: منع رجیستری آیفون برطرف شده، اما سازوکار آن بعدا منتشر خواهد شد.

حالا و با گذشت حدود 2 سال از ممنوعیت رجیستری و واردات گوشی های آیفون به کشور، این سئوال مطرح است که این ممنوعیت چرا و چگونه شکل گرفت و آیا به اهدافش رسید؟

قصه از کجا شروع شد؟

ماجرای ممنوعیت ورود و رجیستری گوشی های آیفون از مجلس یازدهم آغاز شد. هر چند پیش از آن نیز اخبار منتشر شده درباره سهم یک میلیاردی دلاری گوشی های آیفون در واردات کشور انتقادات زیادی را درباره خروج ارز از کشور به همراه داشت و در نهایت نیز همین انتقادات باعث شد که نمایندگان مجلس برای جلوگیری از خروج ارز و ورود کالایی که حالا یک کالای لوکس تلقی می شد، دست به کار شوند.

رشیدی کوچی، یکی از نمایندگان مجلس یازدهم که در آن زمان مخالف این ممنوعیت بود، به رسانه ها چنین گفته بود: خاستگاه این ممنوعیت کمیسیون اصل 90 مجلس بود که عموماً از اعضای جبهه‌ی پایداری بودند. جمعی از همین نماینده‌ها نامه نوشتند و خواستار ممنوع شدن واردات این گوشی شدند. در نهایت نیز وزارت صمت و وزارت ارتباطات مکلف شدند واردات و رجیستری گوشی‌های آیفون را ممنوع کنند.

دلایل ممنوعیت

مهم ترین دلیلی که در آن زمان برای اعلام این ممنوعیت اعلام شده بود، محدودیت منابع ارزی بود. سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اعلام کرده بود: این محدودیت براین اساس شکل گرفت که چرا باید حاکمیت 30 درصد سبد ارزی واردات تلفن همراه خود را به یک درصد جامعه تخصیص دهد که از کالای لوکس ساخته شده توسط آمریکا استفاده می‌کنند؛ کشوری که در منازعات بین‌المللی در برابر ما بیشترین سهم را دارد. قاعدتاً در جنگ اقتصادی که ما درگیر آن هستیم این کار منطقی نیست.

این اما همه دلایل نبود که در آن زمان باعث اعلام ممنوعیت ورود و رجیستری گوشی های آیفون شد.

آن‌طور که محمدرضا عالیان، دبیر کنگره موبایل ایران اعلام کرده بود، در ابتدا مسوولان این‌طور می‌گفتند که به دلیل این‌که درگیر جنگ اقتصادی و با کمبود منابع ارزی روبه‌رو هستیم و در عین حال، در تامین ارز مورد نیاز کالاهای اساسی و دارو با مشکلاتی مواجهیم، بنابراین منطقی نیست که برای واردات کالاها از جمله گوشی‌های لوکس، ارز نیمایی مصرف شود.

در کنار آن، گاها شنیده می‌شد که احتمال اتصال به اینترنت ماهواره‌ای یکی از دلایل دیگر ممنوعیت واردات آیفون است. استدلالی که البته کارشناسان آن را تایید نکردند و معتقدند بودند این موضوع واقعیت ندارد و قابلیتی که این گوشی همراه دارد این است در شرایط اضطراری آن هم نه در همه کشورها مانند آمریکا کاربران می‌توانند پیام کمک به شماره‌های اضطراری ارسال کنند تا با یافتن موقعیت به کمک فرد بروند و در همین حد است؛ بنابراین اتصال به اینترنت ماهواره‌ای به عنوان دلیل مطرح شده برای ممنوعیت واردات آیفون 14 به کشور صحت ندارد.

مخالفان چه گفتند؟

با این حال مخالفان این ممنوعیت عقیده داشتند که این تصمیم نه تنها باعث جلوگیری از ورود گوشی های آیفون به کشور نمی شود، بلکه برای دیگر گوشی های همتراز آیفون انحصار بوجود می آورد.

جلال رشیدی کوچی که از نمایندگان مخالف این طرح بود، گفته بود: وقتی آیفون را از بازار خارج می‌کنیم، عملا یک انحصاری برای گوشی‌های هم‌تراز آیفون ایجاد می‌کنیم و اجاره این انحصار را به آن‌ها می‌دهیم. در واقع فردی که از آیفون استفاده می‌کند، اگر آیفون را در دسترس نداشته باشد، به سراغ چه گوشی‌ای می‌رود؟ مثلا سامسونگ خرید می‌کند.

بنابراین یک انحصاری را به نفع یک عده از واردکنندگان ایجاد می‌کنیم و یک رقابتی را از بین می‌بریم.

این نماینده سابق مجلس همچنین به سود مافیای واردات گوشی از این تصمیم اشاره کرد و گفت: هر کسی که گوشی به کشور وارد می‌کند، مشخص است که چه تعداد گوشی و چه برندی آورده است. من این را از وزیر ارتباطات سوال پرسیدم که به ما لیست کسانی که آیفون 13 را چند برابر حالت نرمال در دو هفته قبل از این‌که ممنوع شود، وارد کردند، به ما بدهند. این‌که چه کسانی با علم به این‌که آیفون 14 ممنوع می‌شود، چند برابر گذشته آیفون 13 آوردند. این نماینده مجلس متذکر شد: همان‌طور که می‌دانید، وقتی که آیفون 14 ممنوع شد، قیمت آیفون 13 دو برابر شد.

ممنوعیت موفق بود؟

حالا و با گذشت ماه ها از ممنوعیت ورود و رجیستر گوشی های آیفون 14 و 15 در ایران، بنابر آمار انجمن تلفن همراه، تبلت و لوازم جانی، در سال گذشته، حدود یک میلیون گوشی آیفون 14 و 15 به ارزش دست کم 500 میلیون دلار به صورت قاچاق و غیر رسمی وارد کشور و به روش‌های مختلف دارای آنتن شده‌اند.

از سویی طبق آمار، دولت در سال های قبل از واردات آیفون13 بالغ بر 4000-3000 میلیارد تومان سود دریافت کرده است؛ بنابراین یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد که اگر این یک میلیون دستگاه به صورت قانونی و از مراجع رسمی وارد کشور می‌شد، با تعرفه 40 درصدی، حداقل 7200 میلیارد تومان نصیب دولت می‌شد.

بر این اساس آزاد شدن واردات، نه‌تنها بساط همه این قاچاق، دلالی‌ها، دردسرها و... را کاهش می‌دهد که دولت نیز می‌تواند از این مسیر تعرفه‌ها و حقوق گمرکی و مالیات و... کسب درآمد برای خود داشته باشد.