گزارش اختصاصی ملت ما از پای کار آمدن مردم برای یک نهضت ملی
آیا کاشت یک میلیارد درخت واقعی است؟

ملت ما ـ عطیه سادات سیدمحسنی: تابستان گذشته بود که رئیس جمهور در مراسم بازدید از وزارت جهادکشاورزی، خبری شگفتانگیز را بیان کرد، اینکه قرار است یک میلیارد درخت در سراسر کشور کاشته شود.
این میزان نهال رقم بزرگی است و کارهای بزرگ نیازمند همراهی گروه های مردمی است و هر زمان سخن از کمک های مردمی می شود مردم ایران از هیچ تلاشی فروگذار نمی کنند.
کاشت این میزان درخت، در مسیر برنامه ای جهانی به منظور مقابله با تاثیرات ناگوار تغییرات اقلیمی بر طبیعت و حل چالش های زیست محیطی همچون کمبود آب به ویژه آب شیرین، بیانزایی و کمبود فضای سبز، است که تحت عنوان کاشت 1 تریلیون (هزار میلیارد) اصله درخت تا سال 2030 در دستور کار جهانی قرار گرفته است و کشورهای مختلف در این کارزار جهانی سهمی برای کاشت درخت بر عهده گرفته اند.
برای مثال چینی ها تعهد داده اند 70 میلیارد اصله درخت بکارند و یا ایالات متحده آمریکا 100 میلیارد درخت خواهد کاشت و عربستان سعودی وعده داده 10 میلیارد اصله در داخل کشورش و 40 میلیارد نیز در خارج از این کشور بکارد و در نهایت ایران متعهد شده 1 میلیارد اصله درخت بکارد.
آغاز رسمی این طرح در ایران، روز درختکاری در 15 اسفند ماه پارسال بود که با کشت یک اصله نهال نمادین در باغ ملی گیاهشناسی همراه شد واز آن به بعد با جدیت ادامه دارد.
در این زمینه با «سید یوسف مرادی»- مدیرکل فتر آموزش، ترویج و مشارکتهای مردمی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری - گفتگو می کنیم ، او می گوید: برنامه ریزی شده تا یک میلیارد درخت ظرف 4 سال آینده کاشته شود و طبق این برنامه، هرساله 250 میلیون درخت متناسب با شرایط بومی هر منطقه کاشته خواهد شد. در این راستا کمیته علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع که مستقل از سازمان منابع طبیعی است، تعیین می کند چه درختی کاشته شود.
درختان ممنوعه
مرادی در ادامه به خبرنگار ملت ما می گوید: نوع کاشت درخت در هر منطقه متفاوت است برای مثال در خلیج فارس حرا، در زاگرس بلوط و بله و در مناطق شمالی درختان هیرکانی می کاریم البته ما درختان ممنوعه هم داریم درختانی مانند پائولونیا ، اکالیپتوس ، کاج و عرر که کاشتشان در کل کشور ممنوع است.
![]() |
از خانواده اکالیپتوس ، فقط کامالدولنسیس
او می گوید: از اکالیپتوس 700 گونه وجود دارد اما فقط گونه کامالدولنسیس و درخت صنوبر برای زراعت چوب اجازه کاشت دارد که در این مورد هم کاشت آن ها در مناطق جنگلی ممنوع است. براساس گفته موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، این گونه از اکالیپتوس مزایایی چون مقاومت دربرابر سرما، کم آب بری و رشد مطلوب دارد.
![]() |
چرا می کاریم؟
این مقام مسئول با اشاره به سند پشتیبان می افزاید: طبق سند پشتیبان تقریبا 30 درصد از درختان برای زراعت چوب است که شامل درختان خاصی میشود؛ 30 درصد هم برای فضای سبز شهری است که البته این بخش زیر مجموعه ما نیست و متولی آن شهرداری ها هستند ولی ما طبق قانون موظفیمبه آنان نهال بدهیم، بقیه درختان نیز برای ترمیم جنگل های آسیب دیده و بیابان زدایی در نظرگرفته شده است و از این طریق باتوجه به رشد بیابان در کشور، از طریق بیولوژیک از رشد بیابان ها جلوگیری میکنیم.
ما وشهرداری فامیل نیستیم!!!
او درباره مواردی مانند درخت توت کاکوزا که توسط شهرداری ها کاشته شد و بعدا انتقادات زیادی به آنها وارد شد می گوید: امکان دارد شهرداری یک شهر ، در راستای کاشت نهال خاصی اقدام کند اما این اقدام به حوزه ما مربوط نیست چراکه ما در فضای شهر ورود نمیکنیم. حوزه ما جنگل ها، مراتع و بیابانهاست که شامل 84 درصد از خاک ایران می شود که ما در این نقاط، فقط گونه های بومی میکاریم و بقیه که شامل 16 درصد دیگر خاک کشور می شود، زیر نظر دهیاری ها و شهرداری هاست.
مرادی یکی دیگر از اقدامات سازمان منابع طبیعی را در اختیار قرار دادن زمین به شهرداری ها عنوان کرد و گفت: دادن زمین یا همان عرصه در اطراف شهرها و پارک های اطراف، از دیگر اقدامات ماست علاوه براین، طبق قانون هوای پاک ما باید نهالهای بومی و کم آب بر به شهرداری بدهیم.
کاج سوزنی ممنوع!
مدیرکل فتر آموزش، ترویج و مشارکتهای مردمی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری در ادامه می گوید: قانون، شهرداریها را ملزم به کاشت درختان بومی و کم آب بر کرده است و سازمان بازرسی به عنوان نهاد نظارت کننده بر آن نظارت می کند. سازمان منابع طبیعی سال هاست مخالف کاشت کاج سوزنی در تهران است، در سالیان اخیر شهرداری نیز با این اقدام مخالف است.
![]() |
درخت میوه نداریم ، بومی ها را پرورش می دهیم
او در ادامه می گوید: ما در سازمان منابع طبیعی، نهال های زینتی کار نمی کنیم و فقط در زمینه درختان بومی جنگلی کار انجام می شود ، همچنین ما در زمینه درختان میوه هم فعالیتی نداریم چراکه طبق قانون ورود در زمینه درختان میوه ، زینتی و غیربومی و مهاجم مثل پائولونیا و کاج سوزنی ممنوع است و اگر این نوع درختان به عرصه جنگل ها و مراتع وارد شود، ما موضوع را به دادگاه می کشانیم و دستور قلع و قمع می گیریم اما در شهر تسلطی نداریم.
مرادی تاکید میکند: متولی کاشت درخت باغی و میوه ای ما نیستیم و این اقدام به عهده معاونت باغبانی وزارت جهاد است.
درختان زیبای حرا در کناره خلیج فارس
مدیرکل فتر آموزش، ترویج و مشارکتهای مردمی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری می افزاید: امسال 4میلیون حرا در مناطق خلیج فارس درحال کاشت است که تا یک ماه دیگر تمام می شود، همچنین 4 میلیون حرا هم در هرمزگان می کاریم. لازم به ذکر است که این میزان را ما تولید نکرده ایم و مردم بوشهر و هرمزگان در خانه ها و روستاهایشان تولید کرده اند.
![]() |
مردم پای کارند
مرادی به نقش پررنگ مردم اشاره کرده و می گوید: بودجه خاصی برای این کار در نظر نگرفته نشده است و ما این اقدام را تا به امروز به کمک مشارکت های مردمی انجام داده ایم؛ تلاش ما بر این است که این طرح را مردمی جلو ببریم. سعی ما براین بوده که در این طرح ما فقط تسهیل گر باشیم و کمک کنیم تا نهال به صورت استاندارد تولید شده، کاشته شود و نگهداری صورت بگیرد. ناظر این طرح برای اولین بار در تاریخ ایران مردم و تشکل های محیط زیستی هستند.
مقرر شده تا بسیج سازندگی طی یک ماه آینده، 100 میلیون درخت در کل کشور بکارد چراکه ما به تنهایی نمی توانیم این میزان درخت بکاریم.
![]() |
ایران مدیون زاگرس است
او می گوید: هرهکتار جنگل 68 تن گرد و غبار را کنترل میکند و ما با کاشت یک میلیارد درخت به حفظ درختان زاگرس کمک می کنیم، در حال حاضر اگر درختان زاگرس نبود گرد و غبار ایران را برده بود و ایران مدیون درختان زاگرس است.
کاشت یک میلیارد درخت دستاوردهایی چون کنترل 170 میلیون تن گردوغبار سالانه، جذب 150میلیون تن کربن و تولید سالانه شش و دو دهم میلیون تن اکسیژن و استحصال سالانه دو ونیم میلیارد مترمکعب آب می شود.