پایان عمر فلر در دولت سیزدهم/ هر سال اندازه اختلاس بابک زنجانی هدر می‌رود
به گزارش ملت ما، فلرهای نفتی؛ سرمایه ملی که می‌سوزد و تنفس را برای مردم مناطق نفت‌خیز سخت‌تر می‌کند، گازهایی که سهم بیش از 50 درصدی در آلودگی استان محروم خوزستان دارند و وعده جمع‌آوری آنها از دولتی به دولت بعد پاسکاری می‌شود.
طبق برنامه‌ریزی دولت سیزدهم تا پایان سال 1403 کل گازهای مشعل جمع‌آوری خواهند شد و تا کنون نیز این پروژه 70 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
هرچند نمی‌توان سوزاندن گازهای مشعل را به صفر رساند زیرا فرآیندهای پالایشگاهی و پتروشیمی بر اساس استانداردهای موجود به‌گونه‌ای است که مشعل همچون سوپاپ اطمینان عمل می‌کند و اگر گاز مشعل خارج نشود، انفجار رخ می‌دهد، بنابراین بعضی از فرآیندها به‌طور طبیعی گاز مشعل دارند. البته برخی فرآیندها که به‌طور مداوم گاز مشعل دارند، باید مدیریت شوند.
این گازها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند؛ گازهای همراه نفت و گازهای پالایشگاه‌های گازی، در دسته اول ما از گازهای همراه نفت صحبت می‌کنیم که برای آنها در یک سال و نیم گذشته اقدام‌های خوبی انجام شده است و پروژه‌های گذشته نیز شتاب گرفته‌اند.
آنطور که اعلام شده طرح‌های جمع‌آوری گازهای همراه، 70 درصد پیشرفت فیزیکی دارند، کارخانه گاز و گاز مایع 3200 (پالایشگاه گاز هویزه خلیج فارس)، پالایشگاه بیدبلند خلیج فارس از طرح‌های به بهره‌برداری رسیده برای تحقق این هدف به شمار می‌آیند و کارخانه گاز و گاز مایع 3100 (دهلران) هم برای این منظور در حال تکمیل است، در مجموع 5 میلیارد دلار پروژه برای جمع‌آوری گازهای همراه تعریف شده است و تا پایان سال 1404 کل گازهای مشعل جمع‌آوری خواهند شد که درآمد 2 میلیارد دلاری برای کشور به همراه دارد.
برای جمع‌آوری همه گازهای همراه و مشعل ظرفیت جمع‌آوری و فرآورش گازهای همراه و مشعل حدود 2 میلیارد فوت‌مکعب معادل 57 میلیون مترمکعب در روز در قالب 5 طرح بلندمدت و 14 مزایده فروش برنامه‌ریزی شده است.
سال 1401 به طور میانگین روزانه حدود 113.6 میلیون مترمکعب گاز همراه نفت تولید شد که از این مقدار حدود 65 درصد آن معادل 74.6 میلیون مترمکعب در روز به‌وسیله ایستگاه‌های تقویت فشار گاز و کارخانه‌های موجود جمع‌آوری شد، حدود 5 درصد معادل 5 میلیون مترمکعب در روز با راه‌اندازی پروژه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت جمع‌آوری شد .
ارسال به مشعل حدود 30 درصد کل گازهای تولیدی معادل 34 میلیون مترمکعب در روز بود که تا پایان سال 1404 این مقدار نیز جمع‌آوری خواهد شد. طرح‌های جمع‌آوری گازهای مشعل در دو بخش اصلی به‌صورت طرح‌های بلندمدت و طرح‌های کوتاه‌مدت برنامه‌ریزی و در حال اجراست، طرح‌های بلندمدت (احداث کارخانه‌های گاز و گاز مایع و ایستگاه‌های جمع‌آوری گازهای همراه و مشعل) طبق برنامه‌ریزی و اقدام‌های انجام‌شده، این طرح‌ها تا پایان سال 1404 با تکمیل ظرفیت به بهره‌برداری کامل خواهند رسید.
فاز نخست کارخانه گاز و گاز مایع 3200 در حوزه جغرافیایی غرب کارون به بهره‌برداری رسید، برای تأمین خوراک کارخانه یادشده پروژه خط لوله انتقال گازهای مازاد دارخوین و ایستگاه جمع‌آوری گازهای واحد غرب کارون نیز با حجم تقریبی 100 میلیون فوت‌مکعب در روز در مرحله اول و به مبلغ 72 میلیون یورو به‌صورت بیع متقابل به هلدینگ خلیج فارس واگذار شده است.
کارخانه گاز و گاز مایع 3100 با ظرفیت 240 میلیون فوت‌مکعب در روز در حوزه جغرافیایی دهلران، دزفول شمالی که هم‌اکنون 85.38 درصد پیشرفت داشته است و تا پایان امسال به بهره‌برداری کامل خواهد رسید. برای تأمین پایدار خوراک کارخانه گاز و گاز مایع 3100 پروژه احداث ایستگاه تقویت فشار گاز دهلران به ظرفیت 85 میلیون فوت‌مکعب در روز و مبلغ 128 میلیون یورو و خط لوله دهلران به مبلغ 85 میلیون یورو به سرمایه‌گذار واگذار شده که تا پایان امسال به بهره‌برداری خواهند رسید، همچنین پروژه تکمیل ایستگاه تقویت فشار گاز چشمه‌خوش و پایدار غرب نیز به‌صورت EPCF و با مبلغ 53 میلیون یورو به سرمایه‌گذار واگذار شده است.
کارخانه گاز و گاز مایع خارک، با ظرفیت 300 میلیون فوت‌مکعب در روز در حوزه جغرافیایی جزیره خارک هم‌اکنون 67.1 درصد پیشرفت دارد و تا پایان سال 1404 راه‌اندازی کامل خواهد شد. طرح جمع‌آوری گازهای مشعل در شرق کارون در حوزه جغرافیایی آغاجاری، گچساران با ظرفیت 593 میلیون فوت‌مکعب در روز و مارون با ظرفیت 249 میلیون فوت‌مکعب در روز در قالب دو قرارداد با هلدینگ خلیج فارس و پتروشیمی مارون تا پایان سال 1404 راه‌اندازی خواهد شد.
21 مشعل از 52 گازهای مشعل تا پایان امسال جمع می‌شود
جواد اوجی وزیر نفت نیز در این رابطه اظهار کرد: کار خوبی در دولت برای گازهای مشعل مربوط به میادین نفتی غرب و شرق کارون انجام شده است. گازهای مشعل میادین نفتی غرب کارون جمع شد. جمع‌آوری گازهای مشعل میادین شرق کارون هم در این دولت پیگیری می‌شود و تا پایان امسال 21 مشعل از 52 مشعل موجود جمع‌آوری خواهد شد.
وی افزود: این مشعل‌ها به پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج فارس می‌آیند و با جمع‌آوری کامل این مشاغل گازی که معادل یک فاز پارس جنوبی است یعنی نزدیک 20 میلیون مترمکعب به حجم گاز کشور اضافه می‌شود. در پالایشگاه گاز بیدبلند این گازهای سمی و آلوده ولی غنی فرآوری می‌شود و اتان آن به پتروشیمی‌ها ارسال می‌شود. جمع‌آوری این مشعل‌های گازی تذکر رهبری و تاکید رئیس‌جمهوری بوده است که در دولت قبل برای آن اقدامات اساسی انجام نشده اما تا پایان این دولت این مشعل‌های گازی را جمع‌آوری خواهیم کرد.
کاهش آلودگی‌های محیط زیستی
جمع‌آوری گازهای مشعل ضمن منافع مستقیم اقتصادی دارای منافع غیرمستقیم زیادی همچون کاهش آلودگی‌های محیط زیستی است و در برنامه ششم توسعه نیز تأکید ویژه‌ای به جمع‌آوری این گازها شده، وزارت نفت با جدیت و سرعت بیشتری در این مسیر گام برمی‌دارد.
سالانه افزون بر 150 میلیارد مترمکعب گاز در مشعل‌های بالای چاه‌های نفت در جهان به مواد آلاینده تبدیل می‌شود که بر اساس آمارهای بانک جهانی این رقم معادل یک‌سوم مصرف گاز کل اروپاست. بر اساس آمارهای بانک جهانی، ایران تا سال 2018 سومین کشور بعد از روسیه و عراق در میان تولیدکنندگان این گازها بوده است، با این حال گفته می‌شود میزان مشعل‌سوزی در کشورمان از 17 میلیارد مترمکعب در سال 2018 به 13.78 میلیارد مترمکعب در سال 2019 رسیده، این یعنی حدود روزانه 38 میلیون مترمکعب گاز در حال سوختن است.
دولت سیزدهم در طول عمر دو ساله خود توانسته است 28 قرارداد به ارزش بیش از یک میلیارد دلار در زمینه جمع‌آوری گازهای مشعل را که بیشتر با شرکت‌های خصوصی امضا شد نهایی کند. افزون بر این متعهد شده است پرونده بیشتر پروژه‌های جمع‌آوری گازهای همراه نفت کشور را تا پایان عمر خود ببندد.
این موضوع حکایت از آن دارد که عزم دولت سیزدهم برای تحقق هدف یادشده تا حدی جدی است که وزیر نفت از آمادگی وزارت نفت برای واگذاری توسعه میدان‌های نفت و گاز کشور به‌صورت صفر تا صد به پتروشیمی‌ها سخن به میان آورده و معتقد است این معامله وزارت نفت و پتروشیمی معامله‌ای برد - برد برای دو طرف است زیرا پتروشیمی‌ها می‌توانند با توسعه میدان‌های نفتی در کمتر از سه سال حداقل تا 30 سال تأمین خوراک گاز و خوراک مایع واحدهای خود را تضمین کنند.
برای جمع‌آوری همه گازهای همراه و مشعل در سطح شرکت ملی نفت ایران ظرفیت جمع‌آوری و فرآورش گازهای همراه و مشعل حدود 2 میلیارد فوت‌مکعب معادل 57 میلیون مترمکعب در روز در قالب 5 طرح بلندمدت و 14 مزایده فروش برنامه‌ریزی شده است.
سال 1401 به‌طور میانگین روزانه حدود 113.6 میلیون مترمکعب گاز همراه نفت در شرکت ملی نفت ایران تولید شد که از این مقدار حدود 65 درصد آن معادل 74.6 میلیون مترمکعب در روز به‌وسیله ایستگاه‌های تقویت فشار گاز و کارخانه‌های موجود جمع‌آوری شد، حدود 5 درصد معادل 5 میلیون مترمکعب در روز با راه‌اندازی پروژه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت جمع‌آوری شد.
ارسال به مشعل حدود 30 درصد کل گازهای تولیدی معادل 34 میلیون مترمکعب در روز بود که تا پایان سال 1404 این مقدار نیز جمع‌آوری خواهد شد. شایان ذکر است که روزانه 37.4 میلیون مترمکعب از گازهای جمع‌آوری‌شده به شبکه سراسری تزریق می‌شود.
طرح‌های جمع‌آوری گازهای مشعل در دو بخش اصلی به‌صورت طرح‌های بلندمدت و طرح‌های کوتاه‌مدت برنامه‌ریزی و در حال اجراست، طرح‌های بلندمدت (احداث کارخانه‌های گاز و گاز مایع و ایستگاه‌های جمع‌آوری گازهای همراه و مشعل) طبق برنامه‌ریزی و اقدام‌های انجام‌شده، این طرح‌ها تا پایان سال 1404 با تکمیل ظرفیت به بهره‌برداری کامل خواهند رسید.
فاز نخست کارخانه گاز و گاز مایع 3200 در حوزه جغرافیایی غرب کارون به بهره‌برداری رسید، برای تأمین خوراک کارخانه یادشده پروژه خط لوله انتقال گازهای مازاد دارخوین و ایستگاه جمع‌آوری گازهای واحد غرب کارون نیز با حجم تقریبی 100 میلیون فوت‌مکعب در روز در مرحله اول و به مبلغ 72 میلیون یورو به‌صورت بیع متقابل به هلدینگ خلیج فارس واگذار شده است.
کارخانه گاز و گاز مایع 3100 با ظرفیت 240 میلیون فوت‌مکعب در روز در حوزه جغرافیایی دهلران، دزفول شمالی که هم‌اکنون 85.38 درصد پیشرفت داشته است و تا پایان امسال به بهره‌برداری کامل خواهد رسید. برای تأمین پایدار خوراک کارخانه گاز و گاز مایع 3100 پروژه احداث ایستگاه تقویت فشار گاز دهلران به ظرفیت 85 میلیون فوت‌مکعب در روز و مبلغ 128 میلیون یورو و خط لوله دهلران به مبلغ 85 میلیون یورو به سرمایه‌گذار واگذار شده که تا پایان امسال به بهره‌برداری خواهند رسید، همچنین پروژه تکمیل ایستگاه تقویت فشار گاز چشمه‌خوش و پایدار غرب نیز به‌صورت EPCF و با مبلغ 53 میلیون یورو به سرمایه‌گذار واگذار شده است.
کارخانه گاز و گاز مایع خارک، با ظرفیت 300 میلیون فوت‌مکعب در روز در حوزه جغرافیایی جزیره خارک هم‌اکنون 67.1 درصد پیشرفت دارد و تا پایان سال 1404 راه‌اندازی کامل خواهد شد. طرح جمع‌آوری گازهای مشعل در شرق کارون در حوزه جغرافیایی آغاجاری، گچساران با ظرفیت 593 میلیون فوت‌مکعب در روز و مارون با ظرفیت 249 میلیون فوت‌مکعب در روز در قالب دو قرارداد با هلدینگ خلیج فارس و پتروشیمی مارون تا پایان سال 1404 راه‌اندازی خواهد شد.
15 طرح کوتاه‌مدت جمع‌آوری گازهای همراه نفت
طرح‌های تعریف‌شده کوتاه‌مدت جمع‌آوری گازی‌های مشعل شامل پارسی کلاستر، مارون3، منصوری، مارون 6، چشمه‌خوش، سروستان و سعادت‌آباد، مسجدسلیمان - نفت سفید - تمبی - پرسیاه، زیلایی، هفت شهیدان و نرگسی، عنبر و لالی، قلعه نار، خشت، سکوی سلمان، سرکان و ماله کوه است.
طرح‌های پارسی کلاستر با ظرفیت 3.5 میلیون فوت‌مکعب در روز، مارون3 با ظرفیت 15 میلیون فوت‌مکعب در روز، منصوری با ظرفیت 10 میلیون فوت‌مکعب در روز، مارون 6 با ظرفیت 22 میلیون فوت‌مکعب در روز و چشمه‌خوش با ظرفیت 60 میلیون فوت‌مکعب در روز تا پایان سال 1401راه‌اندازی شده‌اند.
طرح‌های سروستان - سعادت‌آباد، خشت، نفت‌شهر و سومار، مسجدسلیمان، نفت سفید، پرسیاه و زیلایی، هفت شهیدان و نرگسی، عنبر و لالی و قلعه نار با ظرفیت 101 میلیون فوت‌مکعب در روز در حال اجرا هستند. طرح‌های سکوی سلمان و سرکان/ ماله‌کوه نیز با ظرفیت 104 میلیون فوت‌مکعب در روز در حال برگزاری مزایده جدید و حدود 64 – 60 میلیون فوت‌مکعب در روز گازهای همراه باقیمانده با پیش‌بینی طرح‌های مذکور (پازنان - مارون4 - مارون3، بنگستان و آسماری شیرین، منصوری- آسماری شیرین، منصورآباد - رامشیر، کوپال آسماری و کوپال بنگستان تا پایان سال 1404 نیز در مرحله دریافت مجوز واگذاری هستند.
انجام مزایده‌های جمع‌آوری و فروش گازهای مشعل میدان‌های سروستان و سعادت‌آباد با ظرفیت 14 میلیون فوت‌مکعب در روز آذرماه سال 1402 راه‌اندازی خواهد شد، فاز نخست طرح جمع‌آوری گازهای همراه نفت چشمه‌خوش با ظرفیت 10 میلیون فوت‌مکعب در روز شهریور 1401 راه‌اندازی شده است. جمع‌آوری گازهای همراه نفت از تأسیسات سه استان خوزستان، بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد با امضای قراردادی به ارزش 1.1میلیارد دلار با شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس از دیگر طرح‌ها است که در نتیجه این طرح 593 میلیون فوت‌مکعب در روز گاز همراه جمع‌آوری و سالانه حدود 1.5 میلیون تن به خوراک پالایشگاه‌ها افزوده می‌شود.
تاکنون اقدامات فعالیت‌های پرشماری برای انجام مصوبه هیئت وزیران و بهبود وضع محیط زیست منطقه انجام شده است که اهم آن در محورهای تکالیف مصوب یادشده، شامل مستندسازی کیفیت هوای محیط، کاهش 501.5 هزار تن انتشار دی‌اکسید گوگرد، کاهش مشعل سوزی به میزان 2 هزار و 344 میلیون مترمکعب، کاهش انتشار ترکیبات BTEX (به میزان 9 میکروگرم در مترمکعب در مرز صنایع)، احداث تصفیه‌خانه‌های پساب تولیدی پالایشگاه‌های گازی و مجتمع‌های پتروشیمی فاز 2 و مدیریت پسماندهای ویژه و صنعتی است.
ظرفیت تولید روزانه نفت خام کشور 4 میلیون بشکه است که 3 میلیون آن در مناطق نفت‌خیز جنوب تولید می‌شود. گازهای همراه نفت خوراک مهمی برای پتروشیمی‌ها هستند و می‌توان از این گازها برای مصارف داخلی کشور استفاده کرد با اجرای طرح آماک، هم‌اکنون حدود 86 درصد گازهای همراه نفت در مناطق نفت‌خیز جنوب جمع‌آوری می‌شود که به مصرف داخلی یا تزریق در مخازن نفتی برای صیانت از توان تولید، اختصاص می‌یابد. برای بقیه گازهای همراه نفت این شرکت نیز طرح‌هایی با مشارکت شرکت‌های پتروشیمی در حال اجراست تا ضمن تأمین خوراک این شرکت‌ها، از سوزاندن گازهای همراه در مشعل‌ها جلوگیری شود.
اجرای پروژه جمع‌آوری گازهای مشعل در حوزه شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب 18 تا 20 میلیون مترمکعب در روز در قالب سرمایه‌گذاری شرکت‌های پتروشیمی مارون و پالایشگاه بیدبلند خلیج فارس با هدف تأمین خوراک صنایع پتروشیمی، همچنین پیگیری اجرای قرارداد واحدهای جمع‌آوری و فرآورش گاز و گاز مایع 3200 و 3100 به‌ترتیب در حوزه جنوب غرب و غرب کشور با هدف جمع‌آوری حدود 12 میلیون مترمکعب در روز گازهای مشعل به‌عنوان خوراک صنعت پتروشیمی انجام می‌شود.
هم‌اکنون پروژه‌های متعددی در مدیریت برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران برای جلوگیری از سوزاندن گاز در مشعل تعریف شده است، به‌نحوی که بعضی از آنها بهره‌برداری شده‌اند و برخی نیز در مرحله اجرا هستند. از طرفی از طریق جلب سرمایه‌گذار، پروژه‌هایی با عنوان جمع‌آوری گازهای همراه آغاجاری و گچساران به میزان 593 میلیون فوت‌مکعب در روز در قالب پروژه بهسازی و احداث تأسیسات جمع‌آوری گازهای مشعل (سرمایه‌گذار پالایشگاه گاز بیدبلند) و طرح جمع‌آوری گازهای همراه کارون و مارون 249 میلیون فوت‌مکعب در روز در قالب پروژه بهسازی و احداث تأسیسات جمع‌آوری گازهای مشعل (سرمایه‌گذار پتروشیمی مارون) تعریف شده و در مرحله اجرا قرار دارند.
همچنین از ظرفیت بخش خصوصی نیز در دو پروژه طرح جمع‌آوری گازهای مشعل واحد بهره‌برداری پارسی کلاستر به مقدار روزانه 3.5 میلیون فوت‌مکعب و مارون 6 به مقدار 22 میلیون فوت‌مکعب در قالب مزایده از سوی شرکت تامکار گاز و طرح جمع‌آوری گازهای مشعل واحد بهره‌برداری مارون 3 به مقدار روزانه 12 میلیون فوت‌مکعب و منصوری به مقدار 10 میلیون فوت‌مکعب در قالب مزایده از سوی شرکت هیربد نیرو نیز اجرایی شده‌اند.
34 میلیارد دلار گاز در یک دهه دود شد
فلرهای نفتی؛ سرمایه ملی که می‌سوزد و تنفس را برای مردم مناطق نفت‌خیز سخت‌تر می‌کند، گازهایی که سهم بیش از 50 درصدی در آلودگی استان محروم خوزستان دارند و وعده جمع‌آوری آنها از دولتی به دولت بعد پاسکاری می‌شود.
اما مدیرعامل شرکت ملی نفت محسن خجسته‌مهر اعلام کرد که طرح 5 میلیارد دلاری جمع‌آوری گازهای همراه (فلر)، به 70 درصد پیشرفت فیزیکی رسیده و تا پایان سال 1404 کل گازهای مشعل جمع‌آوری خواهند شد.
طبق گزارش وزارت نفت، با جمع‌آوری گازهای مشعل به میزان تولید دو فاز استاندارد از میدان پارس جنوبی، به عرضه گاز ایران اضافه می‌شود، این عدد می‌تواند در زمستان حدود 20 درصد از ناترازی گاز ایران را کاهش دهد.
پیشتر بیژن زنگنه وزیر سابق نفت در بهمن سال 99 قول داده بود که تا پایان سال 1401 هیچ گازی در مشعل‌ها نمی‌سوزد و 95 درصد این گازهای همراه نفت جمع‌آوری خواهد شد، این ادعا درحالی مطرح شد که شدت فلرینگ ایران (میزان گاز فلرشده به نفت تولیدی) از 10 سال گذشته تاکنون همواره صعودی بوده و بیش از 3 برابر استاندارد جهانی شده است.
طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، در سال 1401 ایران روزانه 50.5 میلیون مترمکعب، تقریباً برابر میزان صادرات گاز خود، فلرینگ داشته است.
 |
اگر گازهای مشعل ایران جمع‌آوری و سپس صادر می‌شد، در دهه گذشته 33.8 میلیارد دلار، ارزآوری برای کشور به همراه داشت. به بیان دیگر هر ساله رقمی معادل ارز تخصیص‌یافته به چای دبش یا اختلاس بابک زنجانی در کشور با فلرسوزی هدر می‌رود ولی رسانه‌ها از آن غافل هستند.
انتهای پیام/
ارسال نظر
ارسال نظر