عضویت در بریکس؛ تلاش‌ها برای ناکام‌سازی سیاست منزوی کردن ایران ادامه دارد

به گزارش خبرنگار ملت ما، «سیریل رامافوسا» رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی صبح روز پنج شنبه 2 شهریور 1402 در کنفرانس خبری مشترک با سران کشورهای روسیه، چین، برزیل و هند، اعلام و تاکید کرد که 5 عضو اصلی گروه بریکس با عضویت اصلی جمهوری اسلامی ایران در این گروه موافقت کرده اند. این خبر موجی از واکنش‌های مختلف و متنوع در فضای شبکه‌های اجتماعی را به راه انداخت.

تاریخچه بریکس

بریک نام اختصاری است که در سال 2001 با نام BRIC توسط جیم اونیل (یک اقتصاددان گلدمن ساکس) برای برزیل، چین، هند و روسیه ابداع شد. گروهی که به رهبری برخی از کشورهایی است که اقتصادی نوظهور در جهان را دارند. برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی اعضای اصلی بریکس هستند.

ایده ایجاد گروه بریکس با نزدیکی 4 قدرت اقتصادی در حال ظهور جهان شامل برزیل، روسیه، چین و هند در دوران اوج یکجانبه‌گرایی آمریکا در اواسط دهه 1990 میلادی شکل گرفت. سابقه شکل‌گیری این گروه به حضور 4 عضو موسس، به سال 2001 باز می‌گردد و نهایتاً «گروه بریک» در 16 ژوئن 2009 رسماً تاسیس شد. آفریقای جنوبی نیز در 21 سپتامبر 2010 به این گروه اضافه شد و نام آن پس از پیوستن این کشور از «بریک» به «بریکس» تغییر یافت.

مهمترین شاخصه در این گروه کارکردهای اقتصادی، مالی و پولی و همچنین گستره فرامنطقه‌ای و جهانی بودن اعضا و اثرگذاری آن بوده و لذا به گروه «قدرت‌های اقتصادی نوظهور» معروف است.

کشورهای عضو بریکس

در حال حاضر علاوه بر 5 عضو اصلی، 23 کشور به شکل رسمی و 6 کشور به صورت غیررسمی و اعلامی خواهان عضویت در این گروه هستند که از جمله آنها می‌توان به ایران، اندونزی، عربستان، کویت، امارات، بحرین، مصر، سوریه، مراکش، بلاروس، قزاقستان، کوبا، بولیوی، نیجریه، آرژانتین، ونزوئلا، تایلند، ویتنام، الجزایر، فلسطین، اتیوپی، هندوراس، مکزیک و … اشاره کرد که از آنها به عنوان «بریکس‌پلاس» یاد می‌شود. پیشنهاد ایجاد بریکس پلاس نخستین بار در اجلاس سران این گروه در چین در سال 2022 توسط رئیس جمهور این کشور مطرح شد تا مکانیزمی برای نزدیک‌کردن کشورها به این گروه قبل از اعطای عضویت کامل باشد.

نقش بانک بریکس بر اقتصاد جهانی

بانک بریکس نیز با نام «بانک توسعه نوین» در سال 2015 تاسیس شد. در حال حاضر این گروه بیشترین سهم از تولید ناخالص داخلی جهانی (31.5 درصد) را در مقایسه با سایر بلوک‌های اقتصادی از جمله گروه 7 (30.7 درصد) به خود اختصاص داده است. 46 درصد از نیروی کار دنیا، یک چهارم مساحت خشکی زمین، حدود 40 درصد از جمعیت جهان (3 میلیارد و 187 میلیون نفر در سال 2021) به اعضای فعلی این گروه تعلق دارد. در اجلاس ژوهانسبورگ 2023 علاوه بر 5 کشور اصلی، از سران 70 کشور دیگر برای شرکت در اجلاس دعوت شده که هیچیک از کشورهای اصلی غربی در لیست مدعوین قرار ندارند.

اجلاس سران کشورهای عضو بریکس به صورت سالیانه برگزار می‌شود و مسئولیت ریاست گروه نیز یک سال یک بار به صورت چرخشی به اعضا واگذار می‌شود

عضویت در بریکس بعد از پیوستن ایران به شانگهای نشان دهنده این موضوع می تواند باشد که تلاش آمریکا برای انزوای ایران شکست خورده است و برعکس آنچه آمریکا و غرب دنبال می کردند امروز جمهوری اسلامی ایران از جایگاه ویژه ای در بین کشورهای منطقه و دنیا قرار دارد.

در این راستا آلن کافرونی استاد روابط بین‌الملل در کالج همیلتون مستقر در نیویورک گفته است: توسعه بریکس یک گام رو به جلو در مسیر خود به سوی چندقطبی گرایی است، که پیش از این هم به دلیل جنگ در اوکراین تسریع شده بود.

وی این امر را پیروزی آشکار برای روسیه و بیشتر از آن برای چین ارزیابی کرد و افزود: همه کشورهای خاورمیانه از روابط تجاری و سرمایه گذاری گسترده ای با این دو کشور برخوردار هستند.

این استاد دانشگاه آمریکایی نقش رو به رشد اقتصادی و سیاسی چین در غرب آسیا به ویژه میانجیگری آن در روابط ایران و عربستان را مهم دانست و تشریح کرد: از آنجا که روسیه هم از روابط اقتصادی و سیاسی نزدیکی با مصر و امارات برخوردار است، توسعه بریکس سبب از بین رفتن بیشتر قدرت آمریکا در خاورمیانه می شود.

کارشناسان بر این باور هستند که با وجود اختلاف نظرهای احتمالی میان اعضای گروه اقتصادهای نوظهور موسوم به «بریکس» در نقش سیاسی این گروه در عرصه بین المللی، گسترش بریکس چشم اندازهای بزرگی برای توسعه اقتصادی کشورهای عضو به دنبال خواهد داشت.

انتهای پیام/