سفر به قاره «فرصت‌ها»

به گزارش ملت ما، از همان سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی ایران توسعه روابط سیاسی با کشورهای آفریقایی به دلیل مبارزات ضد استعماری کشورهای این قاره مورد توجه مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران بوده است و در این حوزه به موفقیت‌های نسبی دست پیدا کرده است گرچه در مقاطعی و در برخی از دولت‌ها توسعه روابط با کشورهای این قاره مورد توجه جدی‌تر قرار گرفته است و در برخی از دولت‌ها نگاه راهبردی به این قاره وجود نداشته است و یا حداقل اقدام موثری برای توسعه روابط برداشته نشده است.

علیرغم گسترش روابط سیاسی ایران با تعدادی از کشورهای آفریقایی در بیش از چهل سال گذشته، توسعه همکاری‌های اقتصادی با کشورهای این قاره در حاشیه قرار داشته است و علیرغم برخی از تلاش‌ها و امضای برخی از قراردادها هنوز سطح تعاملات تجاری ایران با کشورهای این قاره در سطح مناسبی قرار ندارد و شاید بتوان گفت عرصه در این حوزه را به دیگر رقبا واگذار کرده است.

بر اساس آخرین آمار منتشر شده میزان تعاملات تجاری قاره آفریقا یک هزار و 200 میلیارد دلار است که سهم ایران از این موضوع در حال حاضر 1/2 میلیارد دلار است و پیش بینی می شود که با توجه به تعاملات و برنامه ریزی‌های انجام شده این رقم در سال جاری به بیش از دو میلیارد دلار افزایش پیدا کند. رقمی که با توجه به ظرفیت های موجود بین ایران و 54 کشور آفریقایی باز هم بسیار ناچیز است.

در ارتباط با علل پایین بودن این ارقام می‌توان موارد مختلفی را مطرح کرد ولی به نظر می‌رسد یکی از دلایل این موضوع عدم شناخت دقیق مقامات ایران و فعالان اقتصادی کشورمان از ظرفیت‌های اقتصادی این کشور در حوزه‌هایی همچون معادن، کشاورزی، کشت فرا سرزمینی و ...است و از طرف دیگر اطلاع دقیقی از نیازهای این قاره و سرمایه‌گذاری ها که ایران می‌تواند در این قاره انجام دهد وجود ندارد.

همچنان در اذهان برخی از مردم و نخبگان ایرانی بر اساس تصویر سازی رسانه‌ها طی سال های گذشته، آفریقا قاره ای محروم با مردمی است که از گرسنگی و قحطی استخوان‌هایشان به بدنشان چسبیده است، قاره‌ای که فقط درگیر جنگ داخلی و افراط‌گری است و اثری از زندگی مدرن در آن وجود ندارد غافل از این که آفریقا در حال حاضر به قاره‌ای تبدیل شده که آمریکا و چین برای سرمایه گذاری بیشتر و بهره افزونتر از ظرفیت های آن در حال رقابت آشکار و پنهان با یکدیگر هستند. در سال‌های اخیر علاوه بر حضور پررنگ چین و کشورهای غربی در آفریقا، شاهد افزایش فعالیت‌ کشورهایی چون ترکیه، قطر، امارات و عربستان در این قاره هستیم. در واقع اصل سخن بر این است که آفریقا نیز مانند قاره‌های دیگر دارای سختی‌ها و مشکلاتی است ولی قطعا وضعیت آن به شکلی نیست که در ذهن مردم ما نقش بسته است، چنان که تعدادی از تجار بخش خصوصی ایران که در این سال‌ها وارد آفریقا شده‌اند در هنگام ورود از میزان ظرفیت‌ها و توانمندی‌های موجود در آفریقا تعجب کرده‌اند و آنچه که دیده‌اند با آنچه که در ذهن‌شان بوده بسیار متفاوت بوده است.

از دیگر سو همان طور که اشاره شد در طول این سال‌ها قراردهایی نیز در سطح دولتی با برخی از کشورهای آفریقایی به امضا رسیده ولی بعضا از سوی طرف ایرانی به دلایل مختلفی اقدام جدی برای تحقق و عملی کردن وعده ها و قراردادها صورت نگرفته است و به قول یکی از کارشناسان آفریقا، خوشنامی خود در عمل به وعده‌ها در برخی از این کشورها از دست داده‌ایم و انگیزه‌های این کشورها برای همکاری با ایران کم شده است.

تحریم‌های یک جانبه آمریکا، موانع در انجام تبادلات بانکی و مالی در پی قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF، عدم حضور رایزنان بازرگانی حرفه ای و کارآمد در سفارت خانه های هدف ایران در این قاره، عدم وجود خطوط پروازی مستقیم بین ایران و کشورهای این قاره ... از دیگر دلایل عدم حضور جدی ایران در تجارت خارجی آفریقا است. از دیگر سو باید به این موضوع نیز توجه داشت که تجار و بارزگانان آفریقایی و حتی برخی از مقامات آفریقایی تحت تاثیر رسانه‌های غربی شناخت دقیقی از ایران و توانمندی‌های آن ندارند چنان که بنا به گفته برخی از مسئولان ایرانی با توجه به ایران هراسی ایجاد شده در آفریقا، وقتی هیاتی از آفریقا به ایران می‌آید در جریان دیدار با مقامات کشورمان به این موضوع اذعان می‌کنند که آنچه که در ایران مشاهده کردند با آنچه که پیش از این تصور داشتند بسیار متفاوت بوده است.

در دو سال گذشته با توجه به تاکید دولت سیزدهم بر موضوع سیاست خارجی متوازن و همچنین افزایش اهمیت بحث دیپلماسی اقتصادی، شاهد انجام اقداماتی برای گسترش تعاملات اقتصادی و تجاری با کشورهای این قاره بوده ایم؛ چنان که در سال گذشته ایران با همکاری بخش خصوصی و دولتی در کشورهای ساحل عاج، کامرون، کنیا، تانزانیا، غنا و اوگاندا شش مرکز تجاری ایجاد کرد و قرار است که در سنگال و نیجریه این مراکز ایجاد شوند.

همچنین با توجه به این که طی این دو سال تلاش شده به جدول زمانی برگزاری کمیسیون‌های مشترک اقتصادی ایران با کشورهای آفریقایی نظم بیشتری داده شود در چارچوب برنامه‌ریزی در این راستا قرار است در سال جاری نشست کمیسیون مشترک ایران با کشورهای کنیا، تانزانیا، آفریقای جنوبی، ساحل عاج، سنگال، بروندی و... برگزار شود.

به گزارش ملت ما، در اواخر اسفندماه سال گذشته با همکاری وزارت امور خارجه و وزارت صمت نشست همکاری های اقتصادی و تجاری ایران با کشورهای غرب آفریقا برگزار شد و قرار است که در ماه های آتی وبینارهای مشترکی با کشورهای شرق و همچنین جنوب آفریقا نیز برگزار شود.

همچنین در راستای افزایش تعداد رایزنان بارزگانی در آفریقا، ایران بار دیگر بعد از چند سال به کشورهای آفریقای جنوبی، نیجریه و کنیا رایزن بارزگانی اعزام کرده است و قرار است در دو کشور سنگال و غنا نیز رایزنی بازرگانی داشته باشیم.

ایران در حال حاضر در بین کشورهای آفریقایی بیشترین تعامل تجاری را با کشورهایی همچون آفریقای جنوبی، موزامبیک، غنا، سودان، نیجریه، کنیا، ساحل عاج و تانزانیا دارد و برنامه ریزی دولت در این راستا این است که کشورهای هدف خود را در این قاره افزایش دهد و با گسترش شرکای تجاری‌اش در آفریقا، حضور خود در این قاره را پایدار کند.

به گزارش ملت ما، براساس آن چه که اعلام شده ، قرار است در جریان سفر رئیس‌جمهور به کشورهای کنیا، اوگاندا و زیمبابوه توافق‌نامه و یادداشت تفاهم‌هایی بین ایران و این کشورها در راستای گسترش همکاری‌ها در حوزه‌های اقتصادی و تجاری به امضا برسد و ضروری است بعد از پایان این سفر برنامه‌ریزی جدی انجام شود تا توافق‌های صورت گرفته اجرایی و عملیاتی شوند و مردم به صورت ملموس نتایج این گونه سفرها را در عرصه ی اقتصادی کشور مشاهده کنند. در کنار این دولت باید برای پایدار کردن حضور ایران در عرصه اقتصادی آفریقا با انجام اقدامات مناسب و ایجاد تسهیلات زمینه را برای آشتی بخش خصوصی با قاره آفریقا فراهم کند و به حضور بخش دولتی در این قاره اکتفا نکند.

انتهای پیام/